Solar Man Pretoria 0128091525

Energy Pre-Planning Guide - Backup Systems V4.3 (Excel)

Energy Pre-Planning Guide - Backup Systems V4.3 (Pdf)

Energy Pre-Planning Guide - Backup Systems V4.3 (Word)

Energy Pre-Planning Guide - Solar and Renewable Energy System Grid tied V4.3 (Excel)

Energy Pre-Planning Guide - Solar and Renewable Energy System Grid tied V4.3 (Pdf)

Pre-Planning Guide - Solar and Renewable Energy System V4.3 (Excel)

Pre-Planning Guide - Solar and Renewable Energy System V4.3 (Word)

Pre-Planning Guide - Solar and Renewable Energy System V4.3 (Pdf)

Pre-Planning Guide Blank - Solar and Renewable Energy System V4.3 (Excel)

SOLAR WATER PUMPS SHEETS (Excel) V4.3

SOLAR WATER PUMPS SHEETS (Pdf) V4.3

Sustainable Indigenous Agriculture

ABSTRACT The overall objective of the study was to investigate and document IK (Indigenous Knowledge) in Swaziland from a systems perspective. A systems approach ensured that the reductionist nature of scientific theories and practices in social sciences did not become a limiting factor on the qualitative and explorative study. The study therefore covered a broad spectrum of IK including areas such as agricultural practices, food security, natural resource management, and values and beliefs. The study focused on identifying indigenous practices and on the interaction (link) between various elements of IK as a system to become sustainable. Secondary and primary data was used to inform the study. Primary data was gathered through focus group discussions and in-depth interviews conducted in four geographic regions of the Kingdom of Swaziland in the Southern African region. Participants of focus group discussions and in-depth interviews were elderly male and female indigenous Swazi subsistent farmers who still practiced traditional agriculture. Participants were selected using the snowball technique and their ages ranged from 45 to 75 years and were all from peripheral areas. Their perceptions of Indigenous agricultural practices were not entirely positive. The study was successful in harnessing valuable information from a wide spectrum including indigenous agricultural practices, indigenous knowledge systems, food security principles, and indigenous plants. It revealed that the major strengths of traditional agriculture are its affordability (sustainability) as opposed to the high cost of modern agriculture, environmental friendliness, and preference by indigenous farmers. The study found that indigenous knowledge was wearing out because it was no longer being used due to an alternative of modern ways. The study also found that the indigenous knowledge transmission was effective because it was a vocation rather than a theory. Indigenous knowledge was varied by agro-ecological regions. The study also identified areas of further research on specific indigenous knowledge to be pursued through experimental research. Although the study did not focus on attitudes it revealed that transmission from one generation to the next was a result of respect for parents and society, and adherence to strong values. The absence of an alternative way of living (livelihood) was also found to enforce IK. Finally indigenous knowledge systems ensured food security and upheld the three principles of sustainability: environmental friendliness, social and economic equity, intergenerational and intra-generational equity. The study is brought to a close with recommendations on how the findings could be adapted into development initiatives.
iv
OPSOMMING
Die oorhoofse doel van hierdie studie was om IK (Inheemse Kennis) in Swaziland uit ‟n stelselsperspektief te ondersoek en te dokumenteer. ‟n Stelselsbenadering het verseker dat die verlagingsaard van wetenskaplike teorieë en praktyke in die sosiale wetenskappe nie ‟n beperkende faktor ten opsigte van dié kwalitatiewe en ondersoekende studie geword het nie. Die studie het derhalwe ‟n breë spektrum IK gedek, insluitende terreine soos landboupraktyke, voedselsekuriteit, natuurlike hulpbronbestuur en waardes en opvattinge. Sekondêre en primêre data is aangewend om die studie te verstewig. Primêre data is ingewin deur fokusgroep besprekings en in-diepte onderhoude wat in vier geografiese gebiede van die Koninkryk van Swaziland in die Suider Afrikaanse streek gevoer is. Deelnemers aan fokusgroep besprekings en in-diepte onderhoude het bestaan uit manlike en vroulike inheemse, Swazi selfversorgende boere wat steeds tradisionele landbou beoefen. Deelnemers is gekies deur toepassing van die sneeubaal-aangroei tegniek, hulle ouderdomme het van 45 tot 75 jaar gewissel en hulle was uit al die bovermelde gebiede van die land afkomstig. Hulle persepsies van inheemse landboupraktyke was nie ten volle positief nie. Die studie het daarin geslaag om waardevolle inligting uit ‟n wye spektrum te bekom, insluitende landboupraktyke, inheemse kennisstelsels, voedselsekuriteit-beginsels en inheemse plante. Dit het getoon dat bekostigbaarheid die majeure sterkpunt van tradisionele landbou is in teenstelling met die hoë koste van moderne landbou, omgewingsvriendelikheid en voorkeure van inheemse boere. Die studie het bevind dat inheemse kennis besig was om minder te raak aangesien dit nie meer weens die alternatief van moderne metodes aangewend word nie. Die studie het ook bevind dat die oordrag van inheemse kennis doeltreffend was omdat dit ‟n ambag eerder as ‟n teorie blyk te wees. Inheemse kennis se aard was wisselend in agri-ekologiese streke. Voorts het die studie gebiede vir verdere navorsing op spesifieke inheemse kennis geïdentifiseer wat deur eksperimentele navorsing nagestreef kan word. Hoewel die studie nie op gesindhede gefokus het nie, het dit getoon dat oordrag van een geslag na die volgende ‟n gevolg was van agting vir ouers en die gemeenskap, en verkleefdheid aan sterk waardes. Daar is ook bevind dat IK verstewig word deur die afwesigheid van ‟n alternatiewe lewenswyse. Ten slotte – inheemse kennisstelsels verseker voedselsekuriteit en handhaaf die drie beginsels van volhoubaarheid, te wete omgewingsvriendelikheid, sosiale en ekonomiese billikheid en inter- en intragenerasie regverdigheid. Die studie sluit af met aanbevelings oor hoe die bevindinge in ontwikkelingsinisiatiewe aangewend kan word.

biodiv assignment thandi mbabama 

ABSTRACT The main aims of this thesis were to assess the sustainability of the original Green Revolution (GR) farming methods for small-scale farmers in developing countries, to identify alternative farming methods which may be more sustainable and to comment on the New GR for Africa, currently being promoted by the Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA). A key element of the thesis was primary research done in India, in order to gather the experience of selected small-scale farmers in that country who had converted from GR to low-external input farming methods. The experience of the farmers in India was used to highlight points made in the thesis. Both primary and secondary data were used to inform the study. Firstly, a literature review was conducted in order to assess the original GR, identify alternative farming methods and gather information on the New GR for Africa. In order to assess sustainability, a framework was developed which defined sustainability at a global level and also at the level of the individual small-scale farmer. This framework was based on a discussion of sustainable development and the sustainable livelihoods approach. Key elements of GR and alternative farming methods were identified and assessed according to this framework. Secondly, primary data was gathered in India from a group of small-scale farmers who had taken part in a programme by a non-governmental organisation called Dharamitra. The data was collected through semi-structured interviews and participant observation techniques. This data was used in order to illustrate points made in the literature review.
The study concluded that many elements of farming methods from the original GR are unsustainable, both globally and at the level of the small-scale farmer. The main findings were that GR farming methods caused damage to the environment and in particular made small-scale farmers reliant on external inputs. Alternative farming methods which used organic and low external input approaches were found to enhance and preserve the environment, while at the same time being more affordable for small-scale farmers. The experience of the farmers interviewed in India confirmed these findings and provided a useful illustration of concepts presented from the literature review. Lastly, the New GR for Africa was found to present elements of the
4
original GR which are unsustainable for small-scale farmers, especially in terms of the reliance that would be created on external inputs. The study concluded with recommendations around the need to promote farming methods to small-scale farmers which promote better care of the environment and are better able to promote sustainable livelihoods, namely organic or low external input methods. Recommendations were also made regarding the need for further research into the influence of AGRA‘s policies and documentation of sustainable farming practices in Africa.
5
OPSOMMING Hierdie tesis is daarop gemik om die volhoubaarheid van die oorspronklike Green Revolution (GR)-boerdery metodes vir klein-skaal boere in ontwikkelende lande te assesseer, om alternatiewe boerdery metodes wat meer volhoubaar is te identifiseer en om op die New GR for Africa, wat tans deur die Alliance for a Green Revolution in Africa (AGRA) bevorder word, kommentaar te lewer. ʼn Sleutelelement vir hierdie tesis is primêre navorsing wat in Indië uitgevoer is ten einde die ondervinding van geselekteerde klein-skaal boere wat van GR na lae eksterne insette boerdery metodes in daardie land oorgeskakel het. Die ondervinding van die boere in Indië is aangewend om onderwerpe wat in die tesis aangeraak word, uit te lig. Beide primêre en sekondêre data is aangewend om die studie toe te lig. Eerstens is ʼn literatuur oorsig onderneem ten einde die oorspronklike GR te assesseer, alternatiewe boerdery metodes te identifiseer en inligting rakende die New GR for Africa in te samel. Ten einde volhoubaarheid te assesseer, is ʼn raamwerk ontwikkel wat volhoubaarheid op beide ʼn universele asook die klein-skaal boer se vlak gedefinieer het. Hierdie raamwerk is gebaseer op ʼn bespreking oor volhoubare ontwikkeling en die volhoubare lewensmiddele benadering. Tweedens is primêre data van ʼn groep klein-skaal boere in Indië, wat aan ʼn program wat deur ʼn nie-regeringsorganisasie, genaamd Dharamitra, deelgeneem het, ingesamel. Die data is by wyse van semi-gestruktureerde onderhoude en deelnemer observasie tegnieke ingesamel. Genoemde data is aangewend ten einde onderwerpe in die literatuur oorsig toe te lig.
Die studie bevind dat baie elemente van die oorspronklike GR boerdery metodes onvolhoubaar is beide op ʼn universele sowel as op die klein-skaal boer se vlak. Die hoofbevindinge is dat die GR boerdery metodes skade aan die omgewing berokken het en veral die klein-skaal boer afhanklik gemaak het van eksterne insette. Daar is bevind dat alternatiewe boerdery metodes wat organiese en lae eksterne insette benaderings gevolg het die omgewing versterk en bewaar het. Terselfdertyd is dit meer bekostigbaar vir klein-skaal boere. Die ondervindings van die klein-skaal boere met wie daar in Indië onderhoude gevoer is, ondersteun hierdie bevindinge en verskaf waardevolle toeligting tot konsepte vanuit die literatuur oorsig. Laastens is daar
6
bevind dat die New GR for Africa elemente van die oorspronklike GR wat onvolhoubaar vir klein-skaal boere blyk te wees, bevat, veral in terme van die steun wat daar op eksterne insette geplaas word. Die studie sluit af met voorstelle rondom die behoefte wat daar bestaan om boerdery metodes aan die klein-skaal boer bekend te maak wat beter sorg van die omgewing sowel as volhoubare lewensmiddele, naamlik organiese of lae eksterne insette metodes, te bevorder. Voorstelle aangaande die behoefte aan verdere ondersoek na die invloed van AGRA se beleid en dokumentasie ten opsigte van volhoubare boerderypraktyke in Afrika, word ook gemaak.

N OORSIG VAN DIE WATER SITUASIE IN SUID AFRIKA

1
„N OORSIG VAN DIE WATER SITUASIE IN SUID AFRIKA
Mariette Liefferink
Federasie vir „n Volhoubare Omgewing
AGTERGROND
Die institusionele en wetlike ontwikklinge ten opsigte van die land se waterbronne dateer
terug tot die 17de eeu. In 1912 is die eerste water wet gekodifiseer. Die 1956 Water Wet
was „n responsie tot Suid Africa se groeiende verstedeliking en industriele ontwikkeling.
Die Wet het nie slegs, soos die 1912 Wet, op besproeiing gefokus nie, maar ook op water
bronne vir stedelike- en nywerheids-verbruikers.
In 1998 het die Suid Afrikaanse regering onder beheer van die ANC „n nuwe Water Wet
aangeneem (Wet 36 van 1998). Suid-Afrika was die eerste land in die wereld met „n
nasionale wet wat water beskou het as „n werktuig in die transformasie van historiese sosiale
en omgewings ongeregtighede.
Die voorrede van die Wet beklemtoon die skaarste van water in Suid Afrika en die
volhoubare gebruik van water tot die voordeel van al die verbruikers, asook toekomstige
geslagte. Na die verloop van 14 jaar, hoe suksesvol was die Wet toegepas?
VOLHOUBARE GEBRUIK
Om die sukses van die implementering van die Nasionale Water Wet te bepaal, is dit nodig
om die definisie van volhoubaarheid te bespreek.
Die definisie van volhoubaarheid het ontwikkel sedert die Wereld Spitskonferensie vir
Volhoubare Ontwikkeling in 2002 tot „n meer gesofistikeerde en insiggewende model,
naamlik dat die ekonomiese, sosiale en omgewings elemente nie gelyk is nie maar eerder
hierargies. Dit beteken dat „n gesonde omgewing (biofisiese) die primere en essensiele
fondasie vir sosiale en eknomiese aktiwiteite is. In die konteks van die definisie moet water
gesien word as „n instaatstellende faktor vir ekonomiese ontwikkeling kragtens die feit dat
water beide „n bron en „n sinkput is van afvalstowwe.
2
Dit gee aanleiding tot die vraag: Word Suid-Afrika se water bronne volhoubaar bestuur?
Om hierdie vraag te beantwoord moet erkenning geneem word van die volgende uitdagings:
1. Een van Suid Afrika se grootste uitdagings is die bestuur en beheer van verliese as
gevolg van verdamping. In Suid Afrika is die twee belangrikse rivierkomme, in terme
van die ekonomiese ontwikkeling, die Oranje en Limpopo rivierstelsels. 94% van
die reenval word verloor as gevolg van verdamping kort na gebeurtenis. Dit word
voorspel dat die verdampings verliese gaan toeneem as gevolg van stygings, tot
soveel as 6o C in die temperatuur van die oppervlakwater binne die volgende eeu.
2. Verouderde infrastruktuur.
3. Die waterbronne is meestal ontwikkel en daar is geringe kapasiteit vir die bou van
nuwe damme.
4. Suid Afrika is „n waterbeperkte ekonomie wat gebou is op mynbou. Die nasionale
ekonomie is huidiglik besig om te verander van „n ekstraksie fase, waartydens groot
kostes (sosiale- en omgewingskostes) ge-eksternaliseer was met die goud mynboubedryf
as die tradisionele sleutel komponent tot „n nuwe maar swak gedefinieerde
weldadigheids-soort ekonomie gesentreer om „n Ontwikkelende Staat . Hierdie
eksternaliteite is nou besig om op te duik as beperkinge vir nuwe ekonomiese
ontwikkeling want hierdie eksternaliteite beperk die kwaliteit van die nasionale water
bronne en verhoog die behandelings koste van die water. Suurmyn water is „n tipiese
eksternaliteit.
V1
V2
Mynsluiting
Ons nasionale ekonomiese groei word gedryf
deur „n eksternalisasie koste model en dit is nie
langer volhoubaar nie.
Nie-
Balans Staat Items
Geeksternaliseer
-de Kostes
Grootte met
Sluiting
Profyt
Remedierings
Koste
T1 T2
Tyd
Waarde
eee
Die Eksternalisasie van Koste Model
3
Figuur 1: Teoretiese voorstelling van die eksternalisasie van koste deur die goud mynbou-bedryf in Suid Afrika.
Die ontwikkelings- en operationele koste kurwe (DOCC) is in rooi en die inkoste kurwe is in blou (RC), terwyl
die omgewings- and sosiale remedierings kurwe (ESRC) in groen is. Met mynsluiting, hou die omgewings en
sosiale remedierings koste aan om toe te neem, terwyl die inkomste- en ontwikkelings koste die nulpunt bereik
binne „n relatiewe kort tydsperiode. Hierdie derde kurwe is stadig om amplitude te bereik omdat die omgewings
impakte van mynbou kumulatief is en tipies „n aantal dekades neem om „n uitwerking te he. Teen die tyd dat
die omgewings- en sosiale gevolge merkbaar word, het die myne of gesluit or gelikwideer of ontbondel en kan
die myne aldus nie meer verplig word om by te dra tot die remediering nie, hetsy finansieel of deur ander aksies.
SUURMYN WATER
Suid-Afrika is „n mynbou ekonomie met van die diepste en rykste myne in die wereld. Om
hierdie ondergrondse rykdomme te ontsluit, moes mynmaatskappye groot volumes water
uitpomp omdat die land se goudriwwe oordek is met die grootste dolomietiese grondwater
stelsels in suidelike Afrika. Baie van die goud myne is nou gesluit of gaan sluit binne die
volgende 30 jaar. Dit het aanleiding gegee tot die omgewingskrisis van suurmyn water. Dit
is „n oral bekende feit dat suurmyn water verantwoordelik is vir die duurste omgewings en
sosio-ekonomiese impakte.
Suurmynwater word veroorsaak wanneer ondergrondse voor-mynse vloeipatrone en water
volumes herstel wanneer myne ophou pomp. Die water, tesame met suurstof, wanneer dit in
kontak kom met die piriete in die ondergrondse rots wat deur myn prosesse ontbloot is, word
hoogs besoedel met toksiese en radioaktiewe swaar metale. Suurmyn water bevat ook,
benewens swaar metale, verhoogde vlakke van sulfate (4 556mg/l tot 5,200mg/l) wat
aanleiding gegee het tot die versouting van die Vaal Rivierstelsel.
Die Witwatersrand se mynkom is die grootste uraan- en goudmynkom in die wereld. Die
mynkom wat bestaan uit die Westelike, Oostelike, Verre Westelike, Sentrale en KOSH
komme en die Vrystaatse goudmyne is tans oorstroom of besig om te oorstroom met suurmyn
water. Die potensiele volume suurmyn water wat gaan oorstroom in riverstelsels (oppervlak
en grondwater) in die Witwatersrand word bereken op 350 miljoen liters per dag. (In
Mpumalanga word die volume suurmyn water wat daagliks gaan uitloop, geskat op 900
miljoen liters per dag.) Suurmynwater generasie sal voortgaan vir die volgende paar
honderd of meer jare. Suurmyn water beinvloed twee hoof rivierstelsels, naamlik die
Vaal/Oranje Rivier Stelsel na die suide en die Limpo Rivier Stelsel na die noorde.
4
Figuur 2: Grafiese voorstelling van die Westelike, Sentrale en Oostelike Mynkomme
Suurmyn water vloei sedert 2002 uit die oorstroomde Westelike mynkom in die Wes Rand.
Dit het vernietigende effekte of ekostelsels, rivierstelsels, grondwater, akwatiese biota en
reseptor damme. By voorbeeld: Die Tweelopiespruit, „n ontvangende spruit van suurmyn
water is vandag „n Klas V Rivier, d.w.s. „n hoogs akute toksiese rivier; die Robinsonmeer se
uraanvlakke is 16mg/l (2002), d.w.s. 40 000 hoer as die uraan vlakke in natuurlike vars
water; 800 kg uraan bereik die Boskop Dam, die hoof drinkwater reservoir van
Potchefstroom jaarliks; ens.
Tweelopiespruit wat vloei deur die Krugersdorp Wildtuin
5
Robinsonmeer met „n pH van 2 en uraan vlakke van 16mg/l (2002)
Chroniese blootstelling aan suurmyn water kan lei tot trans-geslagtelike of genetiese impakte,
kankers, velletsels, verswakking van waarnemings-funksies en die neurale ontwikkeling van
die fetus kan be-invloed word watkan lei tot verstandelike vertraging.
Environmental Risks and Hazards
Pertaining to AMD and Radioactivity
within the Witwatersrand Goldfields
Mariette Liefferink
6
Tussen 18 en 36 miljoen liters per dag, en tydens hoe reenval tot 62 miljoen liters per dag, suurmynwater vloei,
meestal onbehandeld, sedert 2002, vanuit die Wes Randse mynkom in die Limpopo- en Vaalrivier stelsels
Indien die behandeling van suurmynwater deur middel van ontsouting nie versnel word en
ge-implementeer word voor 2014/2015 nie, word die volgende scenario‟s voorspel deur die
Departement van Waterwese se Rekonsiliasie Strategiee vir die Vaal Rivier:
ï‚· Die Bo-Vaal sal „n watertekort ervaar teen 2014/205 (die situasie sal versnel indien
daar „n droogte is) en waterbeperkinge sal geplaas word op waterverbruikers in die
Bo-Vaal; of
ï‚· Die verdunnings standaard by die Vaal Barrage sal verslap word wat sal aanleiding
gee tot baie swak kwaliteit water wat die verbruikers in die Middel en Onder Vaal sal
bereik;
ï‚· Indien die Bo-Vaal tekorte ervaar sal daar geen moontlikheid wees om water na die
Olifants Opvangsgebied te transporteer nie;
ï‚· Mynbou bedrywighede sal in 6 van die provinsies ingekort moet word.
(Die Olifants-, die Mvoti –Umzimkulu-; Inkomati en die Thukela stelsels het alreeds
aansienlike water tekorte. Die Olifants het „n water tekort van 194 miljoen kubieke meters,
die Inkomati het „n tekort van 258 miljoen kubieke meters, die Mvoti-Umzimkulu het „n
tekort van 241mljoen kubieke meters en die Thukela, „n tekort van 103 miljoen kubieke
meters.)
GEVOLGTREKKING
Suid-Afrika het die limiet van sy maklike beskikbare water voorraad bereik en is besig om
oor te gaan in „n onsekere toekoms en sosiale onstabiliteit waar die behandeling van water „n
hoof element sal moet word. Om uitvoering te gee aan die beginsels van die Nasionale Water
Wet en om ekonomiese ontwikkeling met gepaardgaande werkskepping, en voedsel- en water
sekuriteit te waarborg, sal ons moet swaar investeer in die ontwikkeling en implementering
van prosesse wat riool- en afval water en suurmyn water veilig maak vir menslike verbruik.
VERWYSINGS:
1. A.Turton: Paper presented at the 4th BRICS Academic Forum, New Delhi, March
2012.
7
2. A. Turton, R. Meissner, PM Mampane, O Seremo. A Hydropolitical History of South
Africa‟s International Water Basins. Water Research Commission Report No.
1220/1/04.
3. Chevrel et al. A Remote-Sensing and GIS-Based Integrated Approach for Risk Based
Prioritization of Gold Tailings Facilities – Witwatersrand, South Africa. 2008.
4. CSIR. Briefing Note 2009/02. Acid Mine Drainage in South Africa. August 2009.
5. Department of Water Affairs. BKS Report: Assessment of the Ultimate Potential and
Future Marginal Cost of Water Resources in South Africa. September 2010
6. Department of Minerals and Energy. Draft Regional Mine Closure Strategy for the
West Rand Goldfield. 2008.
7. DWA. “Integrated Vaal River Water Resource Management Studies”
8. http://www.dwa.gov.za/Projects/VaalWRMS/
9. DWA: “Vaal River - Re-Use Options”
10. http://www.dwa.gov.za/Projects/VaalWRMS/documents/LargeBulkWater/03_Reuse%
20Options_Final.pdf
11. DWA: “Second Stage Vaal System Large Bulk Water Supply Reconciliation
Strategy”
12. http://www.dwa.gov.za/Projects/VaalWRMS/documents/LargeBulkWater/08_Vaal%
20Second%20Stage%20Reconciliation%20Strategy%20Report_Final.pdf
13. DWA: “Water Quality Management Scenarios”
14. http://www.dwa.gov.za/Projects/VaalWRMS/documents/VaalIWQMPWQMScenario
sReportFinalSept2009.pdf
15. DWA: “Integrated Water Quality Management Strategy”
16. http://www.dwa.gov.za/Projects/VaalWRMS/documents/VaalIWQMPTask8WQMStr
ategyReportFinalSept2009.pdf
17. DWAF Report No. P RSA C000/00/4406/09. Vaal River System: Large Bulk Water
Supply Reconciliation Strategy. March, 2009.
18. Gauteng Department of Agriculture and Rural Development. Feasibility Study on
reclamation of mine Residue Areas for Development Purposes: Phase II Strategy and
Implementation Plan. Final Report. July, 2011.
19. Oelofse S. H.H. et al. Conference Paper. The pollution and destruction threat of gold
mining waste on the Witwatersrand - A West Rand case study.
20. Report to the Interministerial Committee on Acid Mine Drainage. Mine Water
Management in the Witwatersrand Goldfields with Special Emphasis on Acid Mine
Drainage. December 201.
21. Trans-Caledon Tunnel Authority: Due Diligence Report: Witwatersrand Goldfields
Acid Mine Drainage (Phase 1). BKS Project No. JO 1599. August, 2011.
22. The Enviropaedia. Eco-Logical Edition. 2011. Publishing Editor: David Parry-
Davies.
23. Winde, F. Uranium Pollution of Water Resources in Mined-Out and Active
Goldfields of South Africa – A Case Study in the Wonderfonteinspruit Catchment on
Extent and Sources of U- Contamination and Associated Health Risks. North West
University. Potchefstroom. 2010.